Izolacja fundamentów ma zapobiegać utracie ciepła i korozji fundamentów.

Rozróżniamy dwa podstawowe rodzaje izolacji :

- hydroizolacja - mająca zabezpieczyć konstrukcję fundamentów przed nasiąkaniem wodą, która powoduję korozję (niszczenie) i zwiększa współczynnik przewodzenia ciepła, poprzez zawartą w nich wodę.

- termoizolacja - mająca zabezpieczyć konstrukcję przed odprowadzeniem ciepła do gruntu.

 

Wymienione izolacje opiszemy na przykładzie budowy najpopularniejszego rodzaju fundamentów z bloczków betonowych.

 

Zaczynamy od ławy fundamentowej, która ma odpowiednio przenosić ciężar budynku na grunt. Można nazwać ją "stopą" fundamentów, ponieważ jest zawsze szersza od ściany fundamentowej. Aby zapewnić odpowiednią termoizolację powinna być posadowiona poniżej głębokości przemarzania gruntu. Można przyjąć że w Polsce występują trzy strefy przemarzania gruntu. Jedna w województwach zachodnich (zachodnio-pomorskie, lubuskie, wielkopolskie i dolnośląskie) gdzie przyjmuje się że grunt przemarza do około 80cm. Kolejna obejmująca województwa warmińsko-mazurskie, podlaskie, małopolskie i podkarpackie gdzie grunt przemarza nawet do 120cm. W pozostałych województwach przyjmuje się że ziemia przemarza do ok. 100cm. Ze względu na występowanie miejscowo zróżnicowanego gruntu, o głębokości fundamentów decyduje architekt.

Ławę fundamentową wylewa się z betonu klasy C15. Aby zabezpieczyć ławę przed wilgocią z gruntu można przed jej wylaniem użyć folii izolacyjnej (min. 0,3mm grubości). Na wylanej ławie fundamentowej występuje pierwsza hydroizolacja pozioma, oddzielająca ławę od ściany fundamentowej (wykonanej z bloczków betonowych). Hydroizolacja ta wykonana jest najczęściej z folii fundamentowej, można też użyć papy termozgrzewalnej, grubszej, ale mającej więcej łączeń. Należy pamiętać aby hydroizolacja była o kilka centymetrów szersza od ściany fundamentowej, aby połączyć ją z hydroizolacją pionową na ścianie (bloczkach).

Przy łączeniu pierwszej hydroizolacji poziomej z pionową należy pamiętać o wyobleniach (fasetach) na łączeniu powierzchni poziomej ławy z powierzchnią pionową ściany fundamentowej (bloczków). Fasety można wykonać z trójkątnej taśmy bitumicznej, ale również z zaprawy cementowej uformowanej w łuk (np. rurką).

Teraz przystępujemy do wykonania, najważniejszej, pionowej hydroizolacji fundamentów.

Hydroizolacje pionowe dzielimy na :

• Typu lekkiego - wykonujemy na fundamentach posadzonych powyżej wód gruntowych w gruntach przepuszczalnych (piasek, żwir). Chroni ona głownie przed wodą opadową, nie wywierającą ciśnienia na ściany fundamentowe.
• Typu ciężkiego - wykonujemy na fundamentach posadowych poniżej wód gruntowych lub przy gruntach spoistych (glina). Wówczas woda opadowa może pozostać dłużej wokół fundamentów. Przy wysokich wodach gruntowych zaleca się wykonanie drenażu, który będzie mechanicznie odprowadzał nadmiar wody.

Hydroizolację wykonujemy najczęściej z mas bitumicznych, rzadziej z mineralnych mas wodoszczelnych (znacznie droższych i wymagających bardzo równego podłoża). Do wykonania hydroizolacji typu ciężkiego należy użyć grubej warstwy masy bitumicznej (około 5mm). Masę tę można zbroić siatką, która kontroluje również grubość warstwy. Hydroizolacje typu lekkiego  wykonujemy z dyspersyjnych mas asfaltowo-kauczukowych których grubość nie przekracza 2mm. Wykonując hydroizolacje obu typów należy pamiętać o zagruntowaniu podłoża i nakładaniu przynajmniej dwóch warst hydroizolacji na krzyż. Wszelkie szczeliny dylatacyjne zabezpieczamy taśmą butylkową (drobne dylatacje) lub taśmą elastomerową (duże szczeliny dylatacyjne). Przebicia np. rur kanalizacyjnych należy uszczelnić mankietami elastomerowymi zatopionymi w warstwie hydroizolacji.

Do izolacji pionowej mocujemy termoizolację, która chroni budynek przed oddawaniem ciepła do gleby. Do termoizolacji stosujemy specjalne nienasiąkliwe materiały izolacyjne. Najczęściej jest to EPS hydrofobizowany (styropian hydro) lub XPS (styrodur). XPS należy stosować przy głębszych fundamentach budynków podpiwniczonych czy garażach podziemnych, ze względu na jego znaczenie większą wytrzymałość mechaniczną na ściskanie.

Termoizolację mocujemy do zaizolowanej ściany klejem poliuretanowym w postaci pianki (łatwo, szybko i tanio) lub za pomocą klejących mas bitumicznych. W przypadku hydroizolacji typu ciężkiego nie można stosować klejów w piance. Zarówno EPS jak i XPS możemy zasypać bezpośrednio ziemią. Należy jednak pamiętać aby przy wykańczaniu klejem z siatką nadziemnej (zewnętrznej) części termoizolacji nie wykonywać tego w części podziemnej, ponieważ zaprawa cementowa jest bardzo dobrym materiałem do transportowania wody w górę, co może skutkować łuszczeniem się tynków na zewnętrznej, nadziemnje części materiału termoizolacyjnego.

Izolacje kończymy drugą hydroizolacją poziomą. Możemy wykonać ją podobnie jak pierwszą z foli fundamentowej lub papy. Druga hydroizolacja pozioma powinna łączyć sie z hydroizolacją poziomą podłogi wewnątrz budynku, wykonaną na chudziaku.